Tình cảm gia đình và học tập luôn là chủ đề hấp dẫn các nhà thơ viết cho các bạn nhỏ. Nhà thơ Cao Xuân Sơn đã tinh tế nhận ra niềm vui ấy được nhân lên nhiều lần khi có bố mẹ đưa đón, giống như việc cả nhà đi học cùng nhau vậy.
Cao Xuân Sơn
Tác giả: Nguyễn Huy Thực
Kìa chú là chú ếch conCó đôi là đôi mắt trònChú ngồi học bài một mìnhBên hố bom kề vườn xoanBao chú cá trê nonCùng bao cô cá rô ronTung tăng chiếc vây sonNhịp theo tiếng trống vang dồn.
Tác giả: Minh Chính
1. Một lần, vua Minh Mạng [1] từ kinh đô Huế ngự giá [3] ra Thăng Long (Hà Nội). Vua cho xa giá đến Hồ Tây ngắm cảnh. Xa giá [4] đi đến đâu, quân lính cũng thét đuổi tất cả mọi người, không cho ai đến gần.
2. Cao Bá Quát [2], khi ấy còn là một cậu bé, muốn nhìn rõ mặt vua. Cậu nảy ra một ý, liền cởi hết quần áo, nhảy xuống hồ tắm. Quân lính nhìn thấy, hốt hoảng xúm vào bắt trói đứa trẻ táo tợn. Cậu bé không chịu, la hét, vùng vẫy, gây nên cảnh náo động ở hồ. Thấy thế, vua Minh Mạng truyền lệnh dẫn cậu tới hỏi.
3. Cậu bé bị dẫn tới trước mặt nhà vua. Cậu tự xưng là học trò mới ở quê ra chơi nên không biết gì. Thấy nói là học trò, vua ra lệnh cho cậu phải đối được một vế đối [5] thì mới tha. Nhìn thấy trên mặt hồ lúc đó có đàn cá đang đuổi nhau, vua tức cảnh [6] đọc vế đối như sau: Nước trong leo lẻo cá đớp cá
Chẳng cần nghĩ ngợi lâu la gì, Cao Bá Quát lấy cảnh mình đang bị trói, đối lại luôn: Trời nắng chang chang người trói người
4. Vế đối vừa cứng cỏi vừa rất chỉnh [7], biểu lộ sự nhanh trí, thông minh. Vua nguôi giận, truyền lệnh cởi trói, tha cho cậu bé.
Theo Quốc Chấn
Câu chuyện Đối đáp với vua
Nguồn: Tiếng Việt 3, tập 2, trang 49-50, NXB Giáo dục Việt Nam
Năm nọ, cậu học trò dốt nhất lớp đến chúc Tết thầy. Ông đồ quá ngạc nhiên vì trò này luôn chậm chạp nhất lớp lại đến chúc Tết thầy sớm nhất. Thầy hỏi:
– Sao con không đi cùng các bạn mà đến một mình?
Cậu học trò khoanh tay thưa:
– Tại vì con học dốt, tiếp thu chậm nên con ngại đi cùng các bạn. Hơn nữa, nếu đi cùng các bạn thì khi đến, cả buổi thầy chỉ nói chuyện với những bạn giỏi thôi… Con sẽ không được trò chuyện cùng thầy…
Ông đồ trầm ngâm một lúc rồi sai vợ lấy ra một chiếc phong bao, một đĩa xôi với cái đùi gà. Thầy chỉnh lại vạt áo rồi nâng cái khay lễ lên, nói:
– Ngày Tết, thầy có lễ mọn biếu con. Thầy vui vì ngày đầu năm con đã cho thầy một bài học lớn. Con cũng là thầy của ta…
Cậu học trò dốt mặt tái xám, lắp bắp:
– Con xin lỗi thầy! Con nói gì không phải, mong thầy bỏ qua. Xin thầy đừng làm thế. Con sợ lắm…!
Ông đồ bảo:
– Không. Con không nói sai gì cả. Câu nói thật của con đã cho ta một bài học quý giá. Đã làm thầy thì phải biết đối xử công bằng với tất cả học trò. Dù là trò dốt, dù trò giỏi, dù gia cảnh trò khó khăn bần hàn hay giàu có thì người thầy cũng phải đối xử công bằng. Con cũng chính là thầy của ta…
Sau Tết đó, cả ông đồ và cậu trò dốt kia đều thay đổi. Cậu trò học tiến bộ rất nhiều, sau này thi cử đỗ đạt hiển vinh và được làm quan trong triều.
Ai cũng có ít nhất một người thầy.
Ai cũng có thể trở thành một người thầy của ai đó.
Câu chuyện Thầy và trò
– Hạt giống tâm hồn –
